|
|
Ս. ԱԲԳԱՐ ԹԱԳԱՎՈՐ (I դ.) | ԱԲԴԻՈՒ ՄԱՐԳԱՐԵ (մ. թ. ա. VI դ. վերջ) | Ս. ԱԲԴԼՄՍԵՀ (VI դ. երկրորդ կես) | ԱԲԵԼ ԵՎ ԿԱՅԵՆ | ԱԲԵՂԱ | Ս. ԱԲԻՍՈՂՈՄ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (+311) | ԱԲՐԱՀԱՄ ՆԱԽԱՀԱՅՐ | ԱԳԱԹԱՆԳԵՂՈՍ (III-IV դդ.) | ԱԳԱՊԵ | ԱԳՈՒԼԻՍԻ Ս. ԹՈՎՄԱ ՎԱՆՔ | ԱԴԱՄ ԵՎ ԵՎԱ | ԱԴԱՄԱԿԱՆ ՄԵՂՔ | Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) | ԱԹՈՌ | ԱԼԵԼՈՒԻԱ | ԱԽԹԱԼԱՅԻ Ս. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ՎԱՆՔ | Ս. ԱԿԱԿԻՈՍ ԱՄԱՍԻԱՑԻ (+310) | ԱՀԱՐՈՆ | ԱՀԵՂ ԴԱՏԱՍՏԱՆ | ԱՂԱՆԴ | ԱՂԱՎՆԻ | ԱՂԲԱԿԻ Ս. ԲԱՐԴՈՒՂԻՄԵՈՍ ՎԱՆՔ | ԱՂԹԱՄԱՐԻ Ս. ԽԱՉ ԵԿԵՂԵՑԻ | ԱՂՈԹՔ | ԱՂՋՈՑ ՎԱՆՔ | ԱՄԱՐԱՍԻ ՎԱՆՔ | ԱՄԲԱԿՈՒՄ ՄԱՐԳԱՐԵ (մ. թ. ա. VII դ. վերջ) | ԱՄԵՆ | ԱՄՈՍ ՄԱՐԳԱՐԵ (մ. թ. ա. VIII դ. կես) | ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) | ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) | ԱՆԱՊԱՏ | ԱՆԱՌԱԿԻ ԿԻՐԱԿԻ | ԱՆԳԵ ՄԱՐԳԱՐԵ (մ. թ. ա. VI դ. սկիզբ) | ԱՆԴԱՍՏԱՆ | ԱՆԻԻ ԱԲՈՒՂԱՄՐԵՆՑ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻ | ԱՆԻԻ ԿՈՒՍԱՆԱՑ ՎԱՆՔ | ԱՆԻԻ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐ | ԱՆԻԻ Ս. ՓՐԿԻՉ ԵԿԵՂԵՑԻ | ԱՆԻԻ ՏԻԳՐԱՆ ՀՈՆԵՆՑԻ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻ | ԱՆՎԱՆԱԿՈՉՈՒԹՅՈՒՆ | Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) | ԱՇԽԱՐՀ | ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՏՐԱՆ ԿԻՐԱԿԻ | ԱՇԽԱՐՀԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄ | ԱՇԽԱՐՀԻ ՎԱԽՃԱՆ | ԱՇՏԱՆԱԿ | ԱՊԱՇԽԱՐՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՊՐԱԿՈՒՆԻՍԻ Ս. ԿԱՐԱՊԵՏ ՎԱՆՔ | ԱՋ | ԱՌԱԿ | ԱՌԱՋԱՎՈՐԱՑ ՊԱՀՔ | ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) | ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՌԱՔԻՆՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՌԱՔՅԱԼՆԵՐ | ԱՍԱ | ԱՍՏԾՈ ԳԱՌ | ԱՍՏՂԱԳՈՒՇԱԿՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՍՏՎԱԾ | ԱՍՏՎԱԾԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՍՏՎԱԾԱՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏՅԱՆ (ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔ) | ԱՍՏՎԱԾՃԱՆԱՉՈՂՈՒ-ԹՅՈՒՆ | ԱՍՏՎԱԾՊԱՇՏՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՎԱԳ ՇԱԲԱԹ | ԱՎԱՆԴԱՏՈՒՆ | ԱՎԵՏԱՐԱՆ | ԱՎԵՏԱՐԱՆԻՉՆԵՐ | ԱՎԵՏԻՍ | ԱՎԵՏՅԱՑ ԵՐԿԻՐ | ԱՎԵՏՈՒՄ | ԱՏՅԱՆ | Ս. ԱՏՈՄՅԱՆՔ (+449) | ԱՐԱԳԱԾ ԼԵՌ | ԱՐԱՐԱՏ ԼԵՌ | ԱՐԴԱՐՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՐԵՆԻԻ Ս. ԱՍՏՎԱԾԱԾԻՆ ԵԿԵՂԵՑԻ | ԱՐԻՈՍԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ | Ս. ԱՐԻՍՏԱԿԵՍ ՀԱՅՐԱՊԵՏ (մոտ 264-333) | ԱՐԻՈՒԹՅՈՒՆ | ԱՐԾԻՎ | ԱՐՏԱԶԻ Ս. ԹԱԴԵ ՎԱՆՔ | ԱՐՏԱԽՈՒՐԱԿՆԵՐ | ԱՐՏԱՔՍՄԱՆ ԿԻՐԱԿԻ | ԱՐՈՒՃԻ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻ ԱՌԱՋԱՎՈՐԱՑ ՊԱՀՔ Դեռևս առաքելական շրջանում քրիստոնյաները ձգտում էին Եկեղեցու մեծագույն տոնը՝ Զատիկը, դիմավորել երկարատև պահքով և ապաշխարությամբ: Դժվար է ասել, թե որքան է տևել այդ պահքը սկզբում: Ըստ ավանդության՝ առաքյալները Մեծ պահքի սկիզբը սահմանել են Զատիկից 70 օր, այսինքն՝ 10 շաբաթ առաջ: Սակայն շուտով փոխել են իրենց որոշումը՝ նկատելով, որ այդքան տևական պահքը կարող է տանելի չլինել բոլորի համար, և պահոց շաբաթների քանակն իջեցրել են 7-ի: Այնուհանդերձ, առաջին շաբաթն ավանդաբար պահպանվել է իբրև պահոց շրջանի սկիզբ՝ ստանալով Առաջավորաց պահք անվանումը:Ըստ այլ ավանդության՝ Առաջավորաց պահքն առնչվում է ս. Գրիգոր Լուսավորչի քարոզությանը և հայոց դարձին: Խոր վիրապից ելնելուց հետո ս. Գրիգորը ս. Տրդատ արքային և նրա հետ դիվահարված մերձավորներին հրամայեց 5 օր անսվաղ մնալ (այսինքն՝ ոչինչ չուտել ու չխմել), ինչին հաջորդեցին նրա 60-օրյա քարոզը և դիվահարների բժշկումը հրաշքով: Այնուհետև, դառնալով հայոց քահանայապետը, ի հիշատակ կատարվածի Լուսավորիչը սահմանեց 5-օրյա պահք: Այն կոչվեց Առաջավորաց, քանի որ եղավ մեր Եկեղեցու առաջին շաբաթապահքը: Այսպիսով, Առաջավորաց պահքը՝ իր վերոնշյալ խորհուրդներով, կարևորվում է որպես Մեծ պահքի նախակարապետ և տարվա առաջին առիթ՝ պահեցողությամբ ու ապաշխարությամբ վերահաստատելու աստվածահաճ կյանքով ապրելու ուխտադրությունը: Այս պատճառով նախկինում այս պահքին վերաբերվել են հատուկ խստությամբ և սնվել միայն աղով ու հացով: Պահքի առաջին 4 օրերին եկեղեցում սուրբգրային ընթերցվածքներ չեն լինում, իսկ 5-րդ՝ ուրբաթ օրը, որը Հովնան մարգարեի հիշատակության օրն է, ընթերցվում է նրա գիրքն ամբողջությամբ՝ որպես անխոնջ պահեցողության և արդյունավետ ապաշխարության դասական օրինակ: Ի դեպ, եթե ուրբաթ օրը համընկնում է Տյառնընդառաջի հետ, ապա Հովնան մարգարեի հիշատակության օրը տեղափոխվում է հինգշաբթի: Առաջավորաց պահքին հաջորդում է ս. Սարգիս զորավարի տոնը, քանի որ վերջինիս նահատակության ժամանակը համընկել է այս պահքի հետ: Այդ պատճառով այս պահքը ժողովուրդը կոչում է նաև ս. Սարգսի պահք: Սակայն դա չի նշանակում, թե պահքը նվիրված է այդ սրբին, քանզի յուրաքանչյուր պահք միայն Աստծուն է նվիրվում: Շաբաթապահքը կոչելով սրբի անունով՝ հայցվում է նրա բարեխոսությունը, որպեսզի պահքն ընդունելի լինի Տիրոջ կողմից: |
