ՄԱՐԳԱՐԵ
id334Մարգարեները
Աստծո հայտնությունների բանբերն են և գտնվում են Նրա հետ սերտ հաղորդակցության մեջ: Տերը խոսում է նրանց հետ՝ իբրև Իր բարեկամների, և բացահայտում Իր ծրագրերը, ինչպես գրված է. «Մի՞թե Ես իմ ծառա Աբրահամից գաղտնի պիտի պահեմ այն, ինչ անելու եմ» [
Ծն. 18.17]: Ուստի և մարգարեների համար սովորական է «Աստված ասաց» արտահայտությունը:
Եկեղեցական
ավանդության մեջ «մարգարե» են կոչվում հատկապես հին
ուխտի այն ընտրյալ անձինք, որոնց Տերը ծառայության էր կանչում միայն
Իսրայելի ժողովրդի միջից: Նրանց շուրթերից հնչում էին ոչ միայն հեռու և մոտ ապագայում կատարվելիք իրադարձությունների կանխահայտնումներ, այլև հանդիմանություն ու նախազգուշացում,
ապաշխարության կոչ ու
փրկության ավետում: Փաստորեն, մարգարեները հանդես էին գալիս իբրև
Աստծո ժողովրդի առաջնորդներ և ուսուցիչներ:
Իսրայելի առաջին և մեծագույն մարգարեն
Մովսեսն է, ում շնորհիվ
իսրայելացիները փրկվեցին Եգիպտոսի գերությունից և վերադարձան
Ավետյաց երկիր, ում միջոցով
Աստված նրանց տվեց գրավոր
օրենքը:
Նաբավ լեռան Ս. Մովսես եկեղեցին
Նաբավ լեռան գագաթից Մովսես մարգարեն մահից առաջ տեսավ Ավետյաց երկիրը: Այժմ այդ մասում գտնվում է Ս. Մովսես եկեղեցին (531 թ.)
Ավետյաց երկրում Իսրայելի ողջ պատմության ընթացքում հանդես եկան բազմաթիվ մարգարեներ, որոնց միջոցով
Աստված խրատում և ուղղորդում էր
կռապաշտ ազգերով շրջապատված և հաճախ նրանց ազդեցությանը ենթարկվող
իսրայելացիներին: Այդպիսիք էին, օրինակ,
Սամուելն ու
Եղիան,
Երեմիան ու
Եսային, որոնցից պատկառում էր ժողովուրդը և հաճախ նրանց հանդիմանությունների ու նշանների ազդեցությամբ ետ կանգնում մոլորություններից:
Մարգարեներից շատերն աստվածային ներշնչմամբ գրել են
մարգարեական գրքեր, որոնք բովանդակում են սպասվող
Մեսիայի գալստյանը, ինչպես նաև
հավատին,
Եկեղեցուն և ողջ աշխարհի ճակատագրին վերաբերող կանխասացություններ:
Այդ մարգարեները բաժանվում են երկու դասի՝ մեծ և փոքր:
Եսային,
Երեմիան,
Եզեկիելը և
Դանիելը կոչվում են մեծ մարգարեներ իրենց թողած գրքերի ընդարձակության պատճառով: Իսկ փոքր մարգարեները 12-ն են՝ Օսեե, Հովել, Ամոս, Աբդիու, Հովնան, Միքիա, Նավում, Ամբակում, Սոփոնիա, Անգե, Զաքարիա և Մաղաքիա: Ի տարբերություն նախորդների՝ նրանք թողել են ավելի փոքրածավալ
մարգարեական գրքեր:
Դանիելի մարգարեության տիտղոսաթերթի հատված Դանիել մարգարեի պատկերով
Երևան, ձեռ. 4243, էջ 175բ, Աստվածաշնչային ժողովածու, 1263-1266 թթ.