ԳԱԲՐԻԵԼ ՀՐԵՇՏԱԿԱՊԵՏ | ԳԱԼՍՏՅԱՆ ԿԻՐԱԿԻ | ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ՎԱՆՔ | ԳԱՎԱԶԱՆ | ԳԵԹՍԵՄԱՆԻ | ԳԵՀԵՆ | ԳԵՂԱՐԴ | ԳԵՂԱՐԴԱՎԱՆՔ (ԱՅՐԻՎԱՆՔ) | Ս. ԳԵՎՈՐԳ ԶՈՐԱՎԱՐ (+303) | ԳԵՐԵԶՄԱՆ ՀԻՍՈՒՍԻ | ԳԵՐԵԶՄԱՆՕՐՀՆԵՔ | ԳՈԳՆՈՑ | ԳՈՂԳՈԹԱ | ԳՈՇԱՎԱՆՔ (ՆՈՐ ԳԵՏԻԿ) | ԳՈՏԻ | Ս. ԳՈՐԴԻՈՍ ՀԱՐՅՈՒՐԱՊԵՏ (+320) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԱՍՏՎԱԾԱԲԱՆ (330-390) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐՉԻ ՆՇԽԱՐՆԵՐԻ ԳՅՈՒՏԸ | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆՅՈՒՍԱՑԻ (335-394) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՍՔԱՆՉԵԼԱԳՈՐԾ (213-270) | ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) | Ս. ԳՐԻԳՈՐԻՍ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ (295-338) | Ս. ԳՐԻԳՈՐԻՍ ՌԱԺԻԿ (+549)

---

id116Հայ Եկեղեցու այս մեծահռչակ, տիեզերալույս վարդապետը ծնվել է պատմական Հայաստանի Սյունյաց նահանգի Վայոց ձոր գավառում: Նրա բարեպաշտ ծնողները, որոնք կորցրել էին իրենց բոլոր մանկահասակ որդիներին, անդադար աղոթելով՝ Տիրոջից զավակ էին հայցում՝ դիմելով ս. Գրիգոր Լուսավորչի բարեխոսությանը: Եվ երբ երեխան աշխարհ եկավ, մկրտության ժամանակ նրա անունը դրեցին Գրիգորիոս:
7 տարեկանում Գրիգորին ուսման տվեցին, և շուտով նա այնքան հմտացավ Սուրբ Գրքի գիտության մեջ, որ պատասխանում էր անգամ վարդապետների հարցերին: Այնուհետև նա կրթությունը շարունակեց Տաթևի վանքում՝ աշակերտելով սուրբ վարդապետ Հովհան Որոտնեցուն:

1371 թ. Գրիգորն իր ուսուցչի հետ ուխտագնացություն կատարեց Երուսաղեմ: Այնտեղ նա ստացավ կուսակրոն քահանայի աստիճան, իսկ իրենց վանքը վերադառնալու ճանապարհին Որոտնեցին նրան հանձնեց վարդապետական գավազան: 1380 թ. նրանք տեղափոխվեցին Ապրակունյաց վանք: Իսկ 1388-ին, իր ուսուցչի մահից հետո, նրա իսկ օրհնությամբ և բոլորի հավանությամբ Գրիգորը դարձավ այդ վանքի առաջնորդը: 2 տարի անց իր մեծաթիվ աշակերտների հետ նա վերադարձավ Տաթևի վանք:
Շարունակ աղոթքով Տիրոջ հետ լինելով՝ ս. Գրիգոր Տաթևացին արեգակի պես լուսավորում էր Հայ Եկեղեցին: Նրա մոտ էին գալիս հույն և հռոմեացի ճարտասաններ՝ ունկնդրելու նրա խոսքը, որ փայլում էր կատարյալ իմաստությամբ և գիտությամբ: Նրան իրավամբ կոչում էին երկրորդ Հովհան Ոսկեբերան և Գրիգոր Աստվածաբան:
Անհավատներից ոչ ոք չէր հանդգնում վնասել նրան, որովհետև հայտնապես տեսնում էին այն հրաշքները, որ Աստված կատարում էր Իր հավատարիմ ծառայի միջոցով: Ձեռքը հիվանդների գլխին դնելով, Ավետարանի ընթերցմամբ և Հիսուսի անվան զորությամբ ս. Գրիգորն անմիջապես փարատում էր ցավերը և հալածում դևերին. քանզի նա կենդանի նահատակ էր՝ առաքինի, սրբակյաց և հույժ պահեցող, շարունակ կրում էր մազեղեն հագուստ և պարանե գոտի:
Վախճանվելուց առաջ, մահվան մերձենալը զգալով, նա պատարագ մատուցեց, օրհնեց իր աշակերտներին և գոհանալով Աստծուց՝ խաղաղությամբ ավանդեց հոգին:
Տաթևացու գրավոր ժառանգությամբ առ այսօր ուսանում և քարոզում են Հայ Եկեղեցու վարդապետները: Նրա բազմաթիվ գրքերից պահպանվել են «Գիրք հարցմանցը», «Ոսկեփորիկը», «Ամառան» և «Ձմեռան» կոչվող նշանավոր քարոզգրքերը, բազմաթիվ մեկնություններ ու այլ աշխատություններ, ինչպես նաև նրա կողմից նկարազարդված երկու Ավետարանները: