|
|
ԳԱԲՐԻԵԼ ՀՐԵՇՏԱԿԱՊԵՏ | ԳԱԼՍՏՅԱՆ ԿԻՐԱԿԻ | ԳԱՆՁԱՍԱՐԻ ՎԱՆՔ | ԳԱՎԱԶԱՆ | ԳԵԹՍԵՄԱՆԻ | ԳԵՀԵՆ | ԳԵՂԱՐԴ | ԳԵՂԱՐԴԱՎԱՆՔ (ԱՅՐԻՎԱՆՔ) | Ս. ԳԵՎՈՐԳ ԶՈՐԱՎԱՐ (+303) | ԳԵՐԵԶՄԱՆ ՀԻՍՈՒՍԻ | ԳԵՐԵԶՄԱՆՕՐՀՆԵՔ | ԳՈԳՆՈՑ | ԳՈՂԳՈԹԱ | ԳՈՇԱՎԱՆՔ (ՆՈՐ ԳԵՏԻԿ) | ԳՈՏԻ | Ս. ԳՈՐԴԻՈՍ ՀԱՐՅՈՒՐԱՊԵՏ (+320) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԱՍՏՎԱԾԱԲԱՆ (330-390) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐՉԻ ՆՇԽԱՐՆԵՐԻ ԳՅՈՒՏԸ | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆՅՈՒՍԱՑԻ (335-394) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՍՔԱՆՉԵԼԱԳՈՐԾ (213-270) | ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) | Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) | Ս. ԳՐԻԳՈՐԻՍ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ (295-338) | Ս. ԳՐԻԳՈՐԻՍ ՌԱԺԻԿ (+549) ԳԵՂԱՐԴԱՎԱՆՔ (ԱՅՐԻՎԱՆՔ) Գտնվում է Կոտայքի մարզի Գառնի գյուղից հյուսիս-արևելք՝ Գողթ գետակի ձորալանջին: Այրիվանք է կոչվում իր քարայրային կառույցների պատճառով: Ըստ ավանդության՝ հիմնադրել է ս. Գրիգոր Լուսավորիչը IV դ. սկզբին: Վանքը X դ. ավերվել է արաբների, XII դ.՝ սելջուկների արշավանքներից: Համալիրից դուրս՝ հյուսիսային կողմում է գտնվում պահպանված հնագույն՝ Ս. Աստվածածին կիսաժայռափոր եկեղեցին (XII դ.): 1215 թ. կառուցվել է ճոխ արտաքին հարդարանք ունեցող գլխավոր՝ գմբեթավոր Կաթողիկե եկեղեցին: 1215-1225 թթ. արևմուտքից նրան կցվել է քառասյուն, շթաքարային մշակում ունեցող գմբեթով գավիթ: XIII դ. կեսից այստեղ է պահվել խաչված Քրիստոսի կողը խոցած նիզակի ծայրը՝ ս. գեղարդը (այստեղից էլ՝ վանքի երկրորդ անունը): XIII դ. վանքը դարձել է վանական և հոգևոր-մշակութային խոշոր կենտրոն. այստեղ գործել է նշանավոր Այրիվանքի դպրոցը: Լուսանկար՝ Անդրեաս Պալոյանի XIII դ. երկրորդ քառորդում Պռոշ իշխանը կառուցել է ժայռափոր առաջին եկեղեցին (ճարտարապետ՝ Գալձագ), 1283-ին՝ ժայռափոր տոհմական տապանատունը և երկրորդ վիմափոր եկեղեցին: 1288 թ. Պապաք իշխանը և նրա կին Ռուզուքանը կառուցել են վերևի ժայռափոր ժամատունը: XVII դ. վանքը շրջապատվել է բուրգերով ուժեղացված պարիսպներով, իսկ նրանց կից կառուցվել են բնակելի և տնտեսական շինություններ, որոնք հիմնովին վերանորոգվել են XX դ. երկրորդ կեսին:  Լուսանկար՝ Անդրեաս Պալոյանի |
