русский  english    
ԳՐԱԴԱՐԱՆ
ԳՐԱԴԱՐԱՆ / ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՀԱՅՐԵՐ / ԸՆՏՐԱՆԻ
Ս. ԴԻՈՆԵՍԻՈՍ ԱՐԵՈՊԱԳԱՑԻ (I դ.) / [ Խորհրդական աստվածաբանության մասին ]
Ս. ԻԳՆԱՏԻՈՍ ԱՍՏՎԱԾԱԶԳՅԱՑ (I-II դդ.) / [ Նամակ եփեսացիներին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) / [ Հատվածներ «Վարդապետությունից» ][ Հատվածներ «Հաճախապատում» ճառերից ]
Ս. ՀԱԿՈԲ ՄԾԲՆԵՑԻ (+338) / [ Հատվածներ «Զգոն» գրքից ]
Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) / [ Հատվածներ խրատներից ]
Ս. ԵՓՐԵՄ ԱՍՈՐԻ (306-373) / [ Հորդորակ ապաշխարության ][ Զորավոր աղոթք ]
Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) / [ Նահատակության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և չարչարանքների մասին ]
Ս. ԲԱՐՍԵՂ ԿԵՍԱՐԱՑԻ (329-379) / [ Պատասխաններ ճգնավորների հարցերին ]
Ս. ՄԱԿԱՐ ՄԵԾ (301-391) / [ Խորհուրդների ընտրության մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ(347-407) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԿՅՈՒՐԵՂ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (375-444) / [ Հատված եբրայեցիներին ուղղված նամակից ]
Ս. ԵԶՆԻԿ ԿՈՂԲԱՑԻ (մոտ 380-450) / [ Աղանդների հերքումը ]
Ս. ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ (մոտ 410 - V դ. վերջ) / [ Թե ինչպես Աստվածամոր պատկերը բերվեց Հայաստան ][ Վարդավառի խորհրդի մասին ][ Ս. Հռիփսիմյանների պատմությունը ]
Ս. ԵՂԻՇԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ (մոտ 410 - մոտ 470) / [ Մարդկային հոգու մասին ][ Տիրոջ չարչարանքների մասին ]
ՀՈՎՀԱՆ ՄԱՆԴԱԿՈՒՆԻ (410-490) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ (V-VI դդ.) / [ Փիլիսոփայության սահմանումները ][ Ներբող սուրբ աստվածընկալ խաչին ]
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) / [ Մեր Տիրոջ Աստվածահայտնության տոնի մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԻՄԱՍՏԱՍԵՐ ՕՁՆԵՑԻ (+728) / [ Ատենաբանություն ][ Եկեղեցու կարգերի մասին ]
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (մոտ 660-735) / [ Չորս ավետարանիչների մեկնությունը ][ Եկեղեցու խորհրդի մասին ]
ԽՈՍՐՈՎ ԱՆՁԵՎԱՑԻ (մոտ +964) / [ Օգտակար և հոգեշահ խրատական պատգամներ ]
ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) / [ Խորհուրդների մասին ][ Համբերության և խաղաղության մասին ][ Հոգեշահ խրատ զղջման և արտասուքների մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) / [ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ][ Գովեստ սուրբ Աստվածածնին ][ Մատյան ողբերգության ]
ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) / [ Խոսք ճշմարիտ հավատի և մաքուր, առաքինի վարքի մասին ][ Խրատաշար ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (1045-1129) / [ Սրբերի բարեխոսության մասին ][ Խրատաշար ]
ՍԱՐԳԻՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (XII դ.) / [ Ընդհանրական թղթերի մեկնությունը ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (1102-1173) / [ Թուղթ ընդհանրական ][ Աղոթք Քրիստոսին հավատացող յուրաքանչյուր անձի ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ (1153-1198) / [ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Անառակ որդու առակի մեկնությունը ][ Պատարագի խորհրդի մեկնությունը ][ Ս. Հովհաննես ավետարանչի Ննջման պատմության մեկնությունը ]
ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ (1120-ական - 1213) / [ Նամակ վրացիներին ուղղափառ հավատի մասին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՅԳԵԿՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Հոգեշահ խրատներ ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱՌՆԵՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Շահավետ և օգտակար խոսքեր բոլոր մարդկանց համար ][ Խրատ կրոնավորներին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՐԵՎԵԼՑԻ (մոտ 1200-1271) / [ Արարչագործության 7 օրերի մասին ][ Հատված Դանիելի մարգարեության մեկնությունից ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ (1230-1293) / [ Եղբայրների միաբանության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության օրվա մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՐՈՏՆԵՑԻ (1315-1386) / [ Մարդկային հոգու մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) / [ Մարդու լինելության մասին ][ Քարոզ Բուն բարեկենդանի մասին ][ Քարոզ սուրբ Զատիկի մասին ][ Քարոզ Սուրբ Հոգու գալստյան մասին ][ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Քարոզ մեղանչական խորհուրդների մասին ][ Քարոզ պահքի և ողորմության մասին ][ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ]
ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) / [ Մեռոնի օրհնության մասին ][ Ս. Դավիթ Անհաղթի «Փիլիսոփայության սահմանումների» մեկնությունը ][ Ադամգիրք ]





Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹԻ «ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐԻ» ՄԵԿՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
(հատվածներ)


[Երկու արարչագործությունների մասին]
Աստված նախ սկսեց առաջին արարչությամբ, և ապա եղավ երկրորդը: ....
Առաջինը էակների ստեղծումն էր ոչնչից, իսկ երկրորդը՝ անեղ Էակի եղելությունը: Եվ սա ավելի մեծ արարչություն է, քան այս աշխարհի՝ ոչէից ստեղծումը:
Ինչպես որ գոյություն չունեցողը գալու էր լինելության, այնպես էլ էական Գոյը գալու էր մարդեղության: ....
Ինչպես որ գոյություն չունեցողն աներևույթ էր, չէր երևում և լինելությամբ հայտնվեց, այնպես էլ աներևույթ և անտեսանելի Աստվածը մարդեղությամբ եղավ տեսանելի: ....
Աստված անեղապես մարդ եղավ, այսինքն՝ մնաց, ինչ որ էր, և եղավ, ինչ որ չէր, քանզի դարձավ մարդ և մնաց Աստված: ....
Առաջին արարչության մեջ մարդկությունը կործանվեց, իսկ երկրորդ արարչությամբ [եղավ] մարդկանց նորոգությունն ու ազատությունը: ....
Առաջին արարչությունը անեծք եղավ, իսկ երկրորդը՝ օրհնություն: ....
Առաջին արարչության մեջ Սուրբ Հոգին վերցվեց մարդկանցից, ինչպես որ ասում է՝ «Իմ ոգին հավիտյան թող չմնա այդ մարդկանց մեջ, քանզի նրանք մարմնավոր են» [Ծն. 6.3], իսկ երկրորդում Կույս [Մարիամին] ասվեց. «Սուրբ Հոգին կգա քեզ վրա, և Բարձրյալի զորությունը հովանի կլինի քեզ, որովհետև Նա, որ քեզնից է ծնվելու, սուրբ է և Աստծո Որդի կկոչվի» [Ղուկ. 1.35]: ....
Առաջին արարչության մեջ թագավորեց մահը, իսկ երկրորդում մարդկանց բաշխվեց անմահություն: ....
Երկու արարչությունները տարբերվում են նաև նրանով, որ առաջինը՝ գոյություն չունեցողի, իսկ երկրորդը՝ անեղ Աստծո լինելությունը եղավ, որի մասին ասում է Եսային. «Պիտի օրհնեմ Քո անունը, քանզի սքանչելի գործեր կատարեցիր՝ առաջին խորհուրդը ճշմարիտ» [Ես. 25.1]. այսինքն՝ [այն, ինչ] կար Աստծո նախագաղափարի մեջ:
Ուստի և մենք խոստովանում ենք մեր հավատը՝ ըստ [հետևյալ] 14 աստիճանների.
մարմին եղածը անեղական Աստվածությունն է.
Կույսից սկիզբ առածը անսկիզբ Աստվածն է.
նոր մանկացածը Հինավուրցն է.
մարմնով երևացածը անտեսանելի Աստվածությունն է.
պարագրելի մարմինը անպարագրելի Աստվածությունն է.
Կույսի արգանդում արարվածը էությունների Արարիչն է.
մարդկանց նմանվածը Հոր բնության Էակիցն է.
Կույսից ծնված Աստվածը հայրածին Որդին է.
մորից կերպարանք ստացածը անեղ Հոր Կերպարանքն է.
Կույսի գրկում բազմածը Հոր Աթոռակիցն է.
Կույսի կաթով կերակրվածը էակների Կերակրիչն է.
ծառայի կերպարանք ստացածը հրեշտակների Թագավորն է.
Նա, Ով շրջեց մարդկանց հետ, երկնքում Բնակվողն է.
երկրորդ Ադամը առաջին Ադամի Ստեղծողն է:


[Իմաստության մասին]
[Ինչպես որ] սովորաբար հարուստ մարդիկ ծածկում են իրենց ունեցվածքը, .... իսկ աղքատները ձգտում են հարուստ երևալ, [այդպես էլ] .... առաքինին ձգտում է ծածկել իր բարի գործերը, .... իսկ մեղսագործը, իր հանցանքները ծածկելով, իրեն բարեգործ է ցույց տալիս: ....
Իմաստուն [մարդն] ունի ներտրամադրյալ խոսք և կրթվում է իմաստության խոկմամբ: Ուստի ձեռնպահ է մնում արտաբերյալ խոսքով շատախոսելուց, այլ ընտրում է խոսելու տեղը, դեմքն ու ժամանակը և ապա՛ խոսում, ինչպես աղով համեմված խոսքով, և ամեն տեղ չի գցում մարգարիտը խոզերի առջև, այլ լռում է: ....
Մինչդեռ հիմարը, չունենալով ներքին գիտություն, անբանորեն, անհամ ու անօգուտ շաղակրատում է:


Աղբյուր՝ «Գիրք Սահմանաց սրբոյն Դաւթի Անյաղթի փիլիսոփայի՝ Հայոց իմաստասիրի: Եւ յետ ժամանակի արարեալ լուծումն սորին հոգեշահ մեկնութեամբ տեառն Առաքելի եռամեծ վարդապետի՝ աշակերտի սրբոյն Գրիգորի Տաթեւացւոյ».
Մադրաս, 1797, էջ 277-281, 287-288
(փոխադրությունը գրաբարից՝ Տիգրան Խաչատրյանի)

 
sacredtradition.am