русский  english    
ԳՐԱԴԱՐԱՆ
ԳՐԱԴԱՐԱՆ / ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՀԱՅՐԵՐ / ԸՆՏՐԱՆԻ
Ս. ԴԻՈՆԵՍԻՈՍ ԱՐԵՈՊԱԳԱՑԻ (I դ.) / [ Խորհրդական աստվածաբանության մասին ]
Ս. ԻԳՆԱՏԻՈՍ ԱՍՏՎԱԾԱԶԳՅԱՑ (I-II դդ.) / [ Նամակ եփեսացիներին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) / [ Հատվածներ «Վարդապետությունից» ][ Հատվածներ «Հաճախապատում» ճառերից ]
Ս. ՀԱԿՈԲ ՄԾԲՆԵՑԻ (+338) / [ Հատվածներ «Զգոն» գրքից ]
Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) / [ Հատվածներ խրատներից ]
Ս. ԵՓՐԵՄ ԱՍՈՐԻ (306-373) / [ Հորդորակ ապաշխարության ][ Զորավոր աղոթք ]
Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) / [ Նահատակության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և չարչարանքների մասին ]
Ս. ԲԱՐՍԵՂ ԿԵՍԱՐԱՑԻ (329-379) / [ Պատասխաններ ճգնավորների հարցերին ]
Ս. ՄԱԿԱՐ ՄԵԾ (301-391) / [ Խորհուրդների ընտրության մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ(347-407) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԿՅՈՒՐԵՂ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (375-444) / [ Հատված եբրայեցիներին ուղղված նամակից ]
Ս. ԵԶՆԻԿ ԿՈՂԲԱՑԻ (մոտ 380-450) / [ Աղանդների հերքումը ]
Ս. ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ (մոտ 410 - V դ. վերջ) / [ Թե ինչպես Աստվածամոր պատկերը բերվեց Հայաստան ][ Վարդավառի խորհրդի մասին ][ Ս. Հռիփսիմյանների պատմությունը ]
Ս. ԵՂԻՇԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ (մոտ 410 - մոտ 470) / [ Մարդկային հոգու մասին ][ Տիրոջ չարչարանքների մասին ]
ՀՈՎՀԱՆ ՄԱՆԴԱԿՈՒՆԻ (410-490) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ (V-VI դդ.) / [ Փիլիսոփայության սահմանումները ][ Ներբող սուրբ աստվածընկալ խաչին ]
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) / [ Մեր Տիրոջ Աստվածահայտնության տոնի մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԻՄԱՍՏԱՍԵՐ ՕՁՆԵՑԻ (+728) / [ Ատենաբանություն ][ Եկեղեցու կարգերի մասին ]
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (մոտ 660-735) / [ Չորս ավետարանիչների մեկնությունը ][ Եկեղեցու խորհրդի մասին ]
ԽՈՍՐՈՎ ԱՆՁԵՎԱՑԻ (մոտ +964) / [ Օգտակար և հոգեշահ խրատական պատգամներ ]
ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) / [ Խորհուրդների մասին ][ Համբերության և խաղաղության մասին ][ Հոգեշահ խրատ զղջման և արտասուքների մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) / [ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ][ Գովեստ սուրբ Աստվածածնին ][ Մատյան ողբերգության ]
ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) / [ Խոսք ճշմարիտ հավատի և մաքուր, առաքինի վարքի մասին ][ Խրատաշար ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (1045-1129) / [ Սրբերի բարեխոսության մասին ][ Խրատաշար ]
ՍԱՐԳԻՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (XII դ.) / [ Ընդհանրական թղթերի մեկնությունը ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (1102-1173) / [ Թուղթ ընդհանրական ][ Աղոթք Քրիստոսին հավատացող յուրաքանչյուր անձի ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ (1153-1198) / [ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Անառակ որդու առակի մեկնությունը ][ Պատարագի խորհրդի մեկնությունը ][ Ս. Հովհաննես ավետարանչի Ննջման պատմության մեկնությունը ]
ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ (1120-ական - 1213) / [ Նամակ վրացիներին ուղղափառ հավատի մասին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՅԳԵԿՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Հոգեշահ խրատներ ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱՌՆԵՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Շահավետ և օգտակար խոսքեր բոլոր մարդկանց համար ][ Խրատ կրոնավորներին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՐԵՎԵԼՑԻ (մոտ 1200-1271) / [ Արարչագործության 7 օրերի մասին ][ Հատված Դանիելի մարգարեության մեկնությունից ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ (1230-1293) / [ Եղբայրների միաբանության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության օրվա մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՐՈՏՆԵՑԻ (1315-1386) / [ Մարդկային հոգու մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) / [ Մարդու լինելության մասին ][ Քարոզ Բուն բարեկենդանի մասին ][ Քարոզ սուրբ Զատիկի մասին ][ Քարոզ Սուրբ Հոգու գալստյան մասին ][ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Քարոզ մեղանչական խորհուրդների մասին ][ Քարոզ պահքի և ողորմության մասին ][ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ]
ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) / [ Մեռոնի օրհնության մասին ][ Ս. Դավիթ Անհաղթի «Փիլիսոփայության սահմանումների» մեկնությունը ][ Ադամգիրք ]





ՔԱՐՈԶ ՊԱՀՔԻ ԵՎ ՈՂՈՐՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ


Լվացվեցե՛ք, սրբվեցե՛ք, ասում է Աստված Եսայի մարգարեի միջոցով, դե՛ն նետեցեք ձեր չարիքը ձեր անձերից Իմ աչքի առջև: .... Սովորեցե՛ք բարիք գործել, արդարությո՛ւն փնտրեցեք, փրկեցե՛ք զրկվածներին: .... Եվ եկեք խոսեցե՛ք միմյանց հետ [տե՛ս Ես. 1.16-18]:

Մարդկանց մեջ սրբերը և անսուրբները միմյանցից տարբերվում են չորս եղանակով:
Ոմանք մարդկանց առջև սուրբ են, իսկ Աստծո առջև՝ պիղծ, ինչպես կեղծավորները, որ գալիս են ոչխարի հանդերձով, իսկ ներսից հափշտակող գայլեր են [տե՛ս Մատթ. 7.15]:
Ոմանք սուրբ են Աստծո առջև, բայց պիղծ են մարդկանց աչքում, ինչպես հավատացյալները անհավատների մեջ, և մարտիրոսները՝ չարչարողների: Եվ այս մասին Տերն ասում է. «Ձեզ սպանողները պիտի կարծեն, թե Աստծուն են ծառայում» [տե՛ս Հովհ. 16.2]:
Ոմանք էլ անսուրբ են և՛ մարդկանց, և՛ Աստծո առջև, ինչպես չար մարդիկ՝ գողերը, ավազակները, պոռնիկներն ու շվայտները, որոնց մասին Տերն ասում է. «Վա՜յ նրանց, ովքեր գայթակղում են մարդկանց» [հմմտ. Մատթ. 18.7]:
Իսկ ոմանք սուրբ են թե՛ Աստծո և թե՛ մարդկանց առջև. դրանք ճգնավորներն են, պահեցողները և պարկեշտ մարդիկ, որոնք, ինչպես Պողոս առաքյալն է ասում, բարին են խորհում Աստծո և մարդկանց առաջ [հմմտ. Հռոմ. 12.17]:
Այս չորսից երկուսը բարի է, իսկ երկուսը՝ չար. ովքեր սուրբ են միայն մարդկանց աչքին, ինչպես և նրանք, որ անսուրբ են մարդկանց և Աստծո առջև, չար են. իսկ ովքեր սուրբ են միայն Աստծո առջև, նաև՝ որ սուրբ են Աստծո և մարդկանց առաջ, նրանք բարի են:
Արդ, մարդկանց և Աստծո առջև սուրբ լինելը պատշաճում է ամենից առաջ հոգևոր և աշխարհիկ առաջնորդներին: Հոգևոր առաջնորդներն են վարդապետները, եպիսկոպոսներն ու մյուսները, որոնց մասին ասված է. «Ով կկատարի և կուսուցանի, նա մեծ կկոչվի» [Մատթ. 5.19]: Իսկ աշխարհիկները թագավորներն են, իշխանները և այլք, որոնց մասին Դավիթ մարգարեն ասում է. «Աղոթքս Տիրոջը պիտի մատուցեմ Իր ամբողջ ժողովրդի առջև» [Սաղմ. 115.14]. քանզի ինչպես որ հոգևոր առաջնորդից են ուսանում նրան հետևողները, այնպես էլ մարմնավոր իշխանից նրան հնազանդվողները սովորում են բարին կամ չարը:
Մարդկանց և Աստծո առջև սուրբ լինելը պատշաճում է նաև այն հավատացյալներին, որոնք անհավատների կամ այլադավան ժողովրդի մեջ են: Նրանք առավել պետք է բարիք գործեն Աստծո և մարդկանց առաջ. նախ՝ հանուն Աստծո փառքի, որպեսզի [մյուսները] տեսնեն նրանց բարի գործերն ու փառավորեն Հորը, որ երկնքում է, ինչպես Տերն է պատվիրում [տե՛ս Մատթ. 5.16]. այլև՝ նրա համար, որ այդպիսին լինելով՝ հավատացյալները կշահեն բազում անհավատների և հերձվածողների, որոնք, նրանց բարեգործությունները տեսնելով, ճշմարիտ հավատի կգան: Մինչդեռ, եթե [հավատացյալը] ծույլ ու անպատշաճ կյանք վարի այլազգիների մեջ, վերջիններս կկործանվեն անհավատության ու թերամտության մեջ և դարձյալ կհայհոյեն Աստծո ահավոր անունը, որը կրում են հավատացյալները, այսինքն՝ քրիստոնեությունը, ինչպես Աստված է ասել մարգարեի միջոցով. «Ձեր պատճառով Իմ անունը հայհոյվում է հեթանոսների մեջ» [տե՛ս Ես. 52.5, Հռոմ. 2.24]:
Այս ամենը վերաբերում է նրանց, ովքեր պարտավոր են բարին գործել մարդկանց և Աստծո առջև:
Իսկ ում պատշաճում է բարիք գործել միայն Աստծո առջև, դա ընդհանուր ժողովուրդն է իր Եկեղեցում, որտեղ բոլոր բարի գործերը՝ պահքը, աղոթքը, ողորմությունը, պետք է ծածուկ անել, ինչպես ուսուցանում է Տերը՝ ասելով. «Լվա՛ քո երեսը և օծի՛ր մորուքդ» [տե՛ս Մատթ. 6.17] (պահեցողների մասին). «Մտի՛ր քո սենյակը և փակի՛ր քո դռները» [Մատթ. 6.6] (աղոթքի մասին). «Թող չիմանա քո ձախը, թե ինչ է գործում քո աջը, որպեսզի քո Հայրը, որ տեսնում է ծածուկը, հատուցի քեզ հայտնապես» [տե՛ս Մատթ. 6.3-4] (ողորմության մասին):
Ծածուկ գործել՝ չի նշանակում, թե մարդիկ ամենևին չպետք է տեսնեն այն: Դա անհնար է, քանզի պահում ենք Հիսնակաց պահքը, եկեղեցում ժողովվելով՝ աղոթում կամ ողորմություն ենք տալիս, հայտնի են դառնում նաև խոնարհությունը, հեզությունը և մյուս առաքինությունները, խաղաղության գործերն էլ մարդկանց ներկայությամբ ենք անում. մի՞թե անընդունելի է այդ:
Խոսքն այս մասին չէ: Այստեղ Տերը սրտի՛ ծածկությունն է պատվիրում, որպեսզի բարիք գործելը չլինի ի ցույց մարդկանց, ինչպես մարդահաճներն են անում, որոնք ձգտում են փառավորվել մարդկանց կողմից: Քանզի ոտքերը լվանալ և մազերն օծել ոչ թե նշանակում է պահելիս շարունակ բաղնիք գնալ, լվացվել ու օծվել, այլ՝ պահքի ժամանակ լվացվել զղջմամբ և խոստովանությամբ հոգուց մաքրել մեղքերի ողջ աղտն ու գարշությունը, որոնք են նախանձը, ատելությունը, բարկությունը, ագահությունը և այլն: Սրանք են, որ սևացնում ու ապականում են հոգին: Սրա՛նք պետք է լվանալ, ոչ թե՝ մարմնական աղտերը, ինչպես որ Եսայի մարգարեն է ասում. «Լվացվեցե՛ք, սրբվեցե՛ք, ձեր անձերից հեռացրե՛ք չարիքները Իմ աչքի առջև»: Այսպիսի պահքը տարբերվում է կեղծավորների պահքից, որոնք սոսկ մարմնապես են պահում՝ հանուն մարդկային փառքի, և չունեն հոգևորը, որն Աստծո փառքի համար է:
Նմանապես «Մտի՛ր քո սենյակը և փակի՛ր քո դռները» խոսքը չի նշանակում, թե եկեղեցում չպետք է աղոթել. քանզի այստեղ սենյակը խորհրդանշում է միտքը, իսկ դռները՝ զգայարանները: Նույնը և Եսային է ասում. «Խո՛ւյս տուր, ժողովո՛ւրդ իմ. գնա մտի՛ր շտեմարանները, փակի՛ր դռները» [տե՛ս Ես. 26.20]: Ասում է. երբ աղոթում ես Աստծուն, փակի՛ր ու արգելի՛ր բոլոր զգայարաններդ ամեն տեսակ աշխարհիկ գործից և քո մտքում՝ խորհուրդներիդ մե՛ջ խոսիր Աստծո հետ, ինչպես Պողոս [առաքյալն] է ասում. «Սաղմոսում եմ հոգով, սաղմոսեմ նաև մտքով» [տե՛ս Ա Կոր. 14.15]:
Եվ երբ ասում է՝ «Թող չիմանա քո ձախը, թե ինչ է գործում քո աջը», ոչ թե պատվիրում է ողորմություն տալիս ձախ ձեռքը հեռու պահել, այլ՝ այն, որ աղքատների հանդեպ ողորմածությունը չլինի մարմնական սիրով, որը փոխարենն է պահանջում, ինչպես որ տերերը ծառայության դիմաց ծառաներին են տալիս, չարերը՝ գործակիցներին, և բարեկամներն էլ՝ իրենց բարեկամներին, որպեսզի նրանցից փոխարենը ստանան: Այսպիսի տուրքերը խոտոր կյանքինն են: Թող ողորմությունը այսպիսին չլինի՛՝ ասում է: Մինչդեռ աջը հոգևոր սերն է, որը գալիք կյանքի համար է: Եվ այսպիսի ողորմություն գործել է հրամայում Տերը՝ ասելով. «Փոխ տվեք նրանց, ումից ետ ստանալու ակնկալիք չունեք» [Ղուկ. 6.35]:
Ձախ է համարվում նաև այն, երբ մարդկանցից գովք ու փառք ստանալու համար տալիս են իրենց գովաբանողներին, ինչից [Տերը] խրատում է հեռու մնալ. իսկ աջն այն է, որ Աստծո փառքի համար բերում են եկեղեցի՝ քահանաներին և աղքատներին:
Բայց կան մարդիկ, որ չարակամորեն արգելում են մյուսներին ողորմություն անել: Նրանց պատճառով է հարկավոր ծածուկ գործել, որպեսզի այդպիսիներն իմանալով՝ չխափանեն: Իսկ երբ խորհում ենք մեր բարի կամքով, կամ երբ բարեկամներն են հորդորում մեզ, պետք է անսալ նրանց ու ողորմություն տալ:
Աջ է նաև այն, երբ պատրաստակամ են ներկայում՝ հենց այսօր [գործել]. հետևաբար ձախ է հանդիսանում ապագայում՝ վաղը կամ հետո գործելու մտադրությունը: Տերը պատվիրում է ողորմությունը չհետաձգել վաղվան, այլ անել հենց այսօր: Քանզի վաղվան թողնելով՝ շատ անգամ չի վիճակվում իրագործել այն, որովհետև սատանան հակառակվում է և համոզելով մտափոխում մարդկանց, ինչպես նաև տարբեր խափանող դեպքեր են լինում: Այս պատճառով Հակոբոս առաքյալը զգուշացնում է. «Մի՛ հետաձգիր վաղվան, քանզի չգիտես, թե վաղը ինչ կլինի քեզ հետ» [հմմտ. Հակ. 4.13-14]: Ուրեմն, երբ որ անցնում է մարդու մտքով, նույն պահին պետք է ողորմություն անել:
Դարձյալ՝ աջը ուրախությունն է, իսկ ձախը՝ տրտմությունը. այդպես և մարդիկ սովորաբար ուրախալի երևույթը հաջողակ են կոչում, իսկ տրտմալին՝ ձախողակ: Այս մասին է Տերն ասում, թե՝ ողորմությունդ մի՛ արա տրտմությամբ ու պարտադրանքով, որ ձախ է, այլ՝ ողորմություն տուր ուրախությամբ ու զվարթ սրտով, որ աջ է, ինչը և Սողոմոնն է ասում. «Առատ, զվարթ տվչությունը սիրում է Աստված» [հմմտ. Առակ. 22.9, Սիր. 32.11]:
Այստեղ հարց է ծագում. ինչո՞ւ երբ մեղանչում ենք, մեր գործած բոլոր բարի գործերը կորչում են, իսկ ողորմությունը՝ ոչ:
Նախ՝ ողորմությունը չի կորչում, որովհետև Աստծուն տրված ավանդ է այն, ինչպես որ չի կորչում մարդկանց տրված ավանդը և փոխհատուցվում է՝ անկախ նրանից՝ պարտատերն աղքատ է թե հարուստ, արդար թե մեղավոր: Նաև՝ քանի որ ողորմությունն այլոց հանդեպ է լինում, ուստի թեև մեղանչում ենք, այն, մեզնից հեռու լինելով, չի պղծվում ու կորչում. մինչդեռ մյուս բարի գործերը, որ մեզ հետ են, մեղանչելիս մեզ հետ էլ պղծվում են մեղքով ու կորչում:
Ողորմությունը նաև սեր է եղբայրների հանդեպ, ինչը Տերը հրամայում է ունենալ. և ինչպես որ սերն է երկարատև ու անանց, այդպես էլ ողորմությունը անանց է ու անխափան: Եվ ողորմածները Աստծուց ողորմություն են ստանում, իսկ անողորմները՝ անողորմություն՝ ըստ առաքյալի խոսքի. «Անողորմ դատաստան է լինելու նրանց, ովքեր ողորմություն չեն անում» [տե՛ս Հակ. 2.13]: Ինչպես որ մաքուր հայելին արտացոլում է իր առջև գտնվող որևէ գեղեցիկ իր, այնպես էլ՝ աստվածային դատաստանի արդար իրավունքը. եթե նրա դիմաց ողորմածության ու բարության մեր գործերն են, արտացոլվելով նրանում՝ մեզ են փոխհատուցվում հատու և անվրեպ վճռով. «Եկե՛ք, Իմ Հո՛ր օրհնյալներ, ժառանգեցե՛ք աշխարհի սկզբից ձեզ համար պատրաստված արքայությունը» [Մատթ. 25.34]: Իսկ եթե չարություն և անողորմություն է պատկերվում, նույնն էլ վերադառնում է մեզ այս կարճ խոսքով. «Անիծյալնե՛ր, գնացե՛ք Ինձանից հավիտենական կրակը, որ պատրաստված է սատանայի ու նրա հրեշտակների համար» [Մատթ. 25.41]: Եվ ինչպես հայելու բնությունը չի փոփոխվում և չի այլայլվում պատկերի համեմատ, այդպես էլ աստվածային իրավունքը անփոփոխ է ու անայլայլ:
«Չեմ ների ձեր մեղքերը,- ասում է Աստված Եսայի մարգարեի միջոցով:- Կշտացել եմ ձեզնից, ատեցի ձեր պահքը, ձեր խունկերը պիղծ են Ինձ համար, քանզի ձեր ձեռքերը լի են արյունով» [տե՛ս Ես. 1.13-15]: Ուրեմն ինչո՞ւ քիչ անց ուղղության խրատ է տալիս՝ ասելով. «Լվացվեցե՛ք, սրբվեցե՛ք ....»:
Պատճառն այն է, որ Աստված սովորաբար սպառնում է մարդկանց, որպեսզի ապաշխարության բերի, և երբ նրանք ետ են շրջվում մեղքից, նրանց առջև է դնում փրկության հույսը, ինչպես այդ արվեց նինվեացիների հանդեպ. քանզի երբ նրանք, զարհուրելով սպառնալիքներից, դեպի բարին դարձան, Տերն անմիջապես վերացրեց Իր բարկությունը [տե՛ս Հովն. 3]: Նույնպես և՝ այստեղ. լվացվել ու սրբվել՝ նշանակում է մաքրվել ապաշխարության, զղջման, արտասուքների, խոստովանության միջոցով: Այս խոսքը նաև հոգևոր մկրտությունն է խորհրդանշում, ինչպես գրված է նրանց մասին, ովքեր մկրտվում են Սուրբ Հոգով և հրով [հմմտ. Մատթ. 3.11]: Քանզի դրանով սրբվում են մեղքերի աղտեղությունները, ինչպես Պետրոս առաքյալն է ասում. «Ապաշխարեցե՛ք, և ձեզնից յուրաքանչյուրը թող մկրտվի Տեր Հիսուս Քրիստոսի անվամբ՝ ի թողություն ձեր մեղքերի» [հմմտ. Գործ. 3.19]:
Եվ որպեսզի չկարծեն, թե լվացվելու և սրբվելու կոչը վերաբերում է հրեական լվացումներին, Տերն ավելացնում է՝ «Հեռացե՛ք չարիքներից», այդպիսով ցույց տալով մեր առաքինության դյուրությունը և անձնիշխան ազատությունը, որի շնորհիվ որ կողմ կամենում ենք, այն կողմ էլ շարժվում ենք:
Եվ քանի որ մկրտությամբ լվացվելուց հետո պետք է հնարավորին չափ անձը մաքուր պահել, ավելացնում է՝ «Դե՛ն նետեցեք չարիքը ձեր անձերից», ինչը և Սողոմոնն է ասում. «Ամենայն զգուշությամբ պահի՛ր ու պահպանի՛ր քո սիրտը» [Առակ. 4.23]. և դարձյալ՝ «Թող քո սրբությունը ամենատես Աստծո աչքի առջև լինի և ոչ՝ ինչպես կեղծավորներինը, որոնք մարդկանց աչքին .... են ձևանում, իսկ ներսից հափշտակող գայլեր են. բերանով խաղաղության մասին են խոսում, իսկ սրտով՝ նենգություն նյութում» [հմմտ. Երեմ. 9.8, Եզեկ. 33.31]:
«Սովորեցեք բարի՛ք գործել». այստեղ պետք է իմանալ, որ չորս բան է հակառակվում բարի գործերին՝ մարդկային բնության բռնությունը, կամքի ծուլությունը, դևերի խաբեությունը և ագահությունը: Եթե կամենում ենք ազատվել սրանցից, պետք է մեր կամքի հոժարությունն ուղղենք դեպի բարին և Աստծուց օգնություն խնդրենք, ինչպես Դավիթն է ասում. «Ինձ օգնություն պիտի գա Տիրոջից, որ ստեղծեց երկինքն ու երկիրը» [Սաղմ. 120.2]: [Այլև] պետք է ուսանենք Սուրբ Գրքից և [հոգևոր] առաջնորդներից, սովորենք բարիք գործել, իրավունքը փնտրենք, փրկենք զրկվածներին [տե՛ս Ես. 1.16-18] և այլն:
«Եկեք խոսեցե՛ք միմյանց հետ». այստեղ ցույց է տրվում խոստովանության անհրաժեշտությունը, նաև՝ խաղաղությունն ու հաշտությունը միմյանց միջև, ինչը և Դավիթն է ասում. «Խուսափի՛ր չարից և բարի՛ք գործիր, խաղաղությո՛ւն փնտրիր և դրա՛ն հետևիր» [Սաղմ. 33.15]: Արդ, պետք է խուսափել չարից ու բարիք գործել պահքի, ապաշխարության միջոցով և խաղաղություն փնտրել նախ՝ մեր հոգու և մարմնի միջև, այլև՝ մեր ու Աստծո միջև, մեր և ընկերների միջև, ինչպես նաև՝ այլոց ևս հաշտեցնել միմյանց հետ:
Այնժամ, եթե մեր մեղքերը մթին գարշություն իսկ ունենան և արյամբ ներկված լինեն որդան կարմրի պես, ձյան և ասրի նման կսպիտակեցնեն շնորհը և ողորմությունը մեր Փրկիչ և Աստված Հիսուս Քրիստոսի, Որին փառք հավիտյանս հավիտենից. ամեն:


Աղբյուր՝ «Գիրք քարոզութեան, որ կոչի Ձմեռան հատոր, արարեալ սրբոյ հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն».
Կ. Պոլիս,1140, էջ 315-317
(փոխադրությունը գրաբարից՝ Տիգրան Խաչատրյանի)

 
sacredtradition.am