русский  english    
ԳՐԱԴԱՐԱՆ / ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՀԱՅՐԵՐ / ԸՆՏՐԱՆԻ
Ս. ԴԻՈՆԵՍԻՈՍ ԱՐԵՈՊԱԳԱՑԻ (I դ.) / [ Խորհրդական աստվածաբանության մասին ]
Ս. ԻԳՆԱՏԻՈՍ ԱՍՏՎԱԾԱԶԳՅԱՑ (I-II դդ.) / [ Նամակ եփեսացիներին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) / [ Հատվածներ «Վարդապետությունից» ][ Հատվածներ «Հաճախապատում» ճառերից ]
Ս. ՀԱԿՈԲ ՄԾԲՆԵՑԻ (+338) / [ Հատվածներ «Զգոն» գրքից ]
Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) / [ Հատվածներ խրատներից ]
Ս. ԵՓՐԵՄ ԱՍՈՐԻ (306-373) / [ Հորդորակ ապաշխարության ][ Զորավոր աղոթք ]
Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) / [ Նահատակության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և չարչարանքների մասին ]
Ս. ԲԱՐՍԵՂ ԿԵՍԱՐԱՑԻ (329-379) / [ Պատասխաններ ճգնավորների հարցերին ]
Ս. ՄԱԿԱՐ ՄԵԾ (301-391) / [ Խորհուրդների ընտրության մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ(347-407) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԿՅՈՒՐԵՂ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (375-444) / [ Հատված եբրայեցիներին ուղղված նամակից ]
Ս. ԵԶՆԻԿ ԿՈՂԲԱՑԻ (մոտ 380-450) / [ Աղանդների հերքումը ]
Ս. ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ (մոտ 410 - V դ. վերջ) / [ Թե ինչպես Աստվածամոր պատկերը բերվեց Հայաստան ][ Վարդավառի խորհրդի մասին ][ Ս. Հռիփսիմյանների պատմությունը ]
Ս. ԵՂԻՇԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ (մոտ 410 - մոտ 470) / [ Մարդկային հոգու մասին ][ Տիրոջ չարչարանքների մասին ]
ՀՈՎՀԱՆ ՄԱՆԴԱԿՈՒՆԻ (410-490) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ (V-VI դդ.) / [ Փիլիսոփայության սահմանումները ][ Ներբող սուրբ աստվածընկալ խաչին ]
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) / [ Մեր Տիրոջ Աստվածահայտնության տոնի մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԻՄԱՍՏԱՍԵՐ ՕՁՆԵՑԻ (+728) / [ Ատենաբանություն ][ Եկեղեցու կարգերի մասին ]
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (մոտ 660-735) / [ Չորս ավետարանիչների մեկնությունը ][ Եկեղեցու խորհրդի մասին ]
ԽՈՍՐՈՎ ԱՆՁԵՎԱՑԻ (մոտ +964) / [ Օգտակար և հոգեշահ խրատական պատգամներ ]
ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) / [ Խորհուրդների մասին ][ Համբերության և խաղաղության մասին ][ Հոգեշահ խրատ զղջման և արտասուքների մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) / [ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ][ Գովեստ սուրբ Աստվածածնին ][ Մատյան ողբերգության ]
ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) / [ Խոսք ճշմարիտ հավատի և մաքուր, առաքինի վարքի մասին ][ Խրատաշար ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (1045-1129) / [ Սրբերի բարեխոսության մասին ][ Խրատաշար ]
ՍԱՐԳԻՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (XII դ.) / [ Ընդհանրական թղթերի մեկնությունը ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (1102-1173) / [ Թուղթ ընդհանրական ][ Աղոթք Քրիստոսին հավատացող յուրաքանչյուր անձի ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ (1153-1198) / [ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Անառակ որդու առակի մեկնությունը ][ Պատարագի խորհրդի մեկնությունը ][ Ս. Հովհաննես ավետարանչի Ննջման պատմության մեկնությունը ]
ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ (1120-ական - 1213) / [ Նամակ վրացիներին ուղղափառ հավատի մասին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՅԳԵԿՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Հոգեշահ խրատներ ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱՌՆԵՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Շահավետ և օգտակար խոսքեր բոլոր մարդկանց համար ][ Խրատ կրոնավորներին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՐԵՎԵԼՑԻ (մոտ 1200-1271) / [ Արարչագործության 7 օրերի մասին ][ Հատված Դանիելի մարգարեության մեկնությունից ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ (1230-1293) / [ Եղբայրների միաբանության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության օրվա մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՐՈՏՆԵՑԻ (1315-1386) / [ Մարդկային հոգու մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) / [ Մարդու լինելության մասին ][ Քարոզ Բուն բարեկենդանի մասին ][ Քարոզ սուրբ Զատիկի մասին ][ Քարոզ Սուրբ Հոգու գալստյան մասին ][ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Քարոզ մեղանչական խորհուրդների մասին ][ Քարոզ պահքի և ողորմության մասին ][ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ]
ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) / [ Մեռոնի օրհնության մասին ][ Ս. Դավիթ Անհաղթի «Փիլիսոփայության սահմանումների» մեկնությունը ][ Ադամգիրք ]





ՔԱՐՈԶ ՍՈՒՐԲ ՀՈԳՈՒ ԳԱԼՍՏՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
(հատվածներ)



Այդ օրը Իսրայելը ստացավ օրենքը աստվածագիր տախտակներով. և նույն օրն էլ Սուրբ Հոգին գրեց նոր օրենքը առաքյալների սրտերում, ինչպես ասված էր մարգարեի միջոցով. «Այսուհետև Իմ օրենքը կդնեմ նրանց ներսում և կգրեմ նրանց սրտերում՝ քարեղեն տախտակների փոխարեն» [հմմտ. Երեմ. 31.33, Բ Կոր. 3.3]: Քանզի առաքյալների սրտերը Աստծով սրբագործվեցին ու նորոգվեցին, և սա՝ երեք պատճառով:
Նախ՝ որպեսզի ցույց տրվի, որ նույն Աստվածն է, Ով տվեց հին և նոր պատվիրանները: Ուստի ինչպես որ այնտեղ Սինա լեռան վրա Նա հայտնվեց հրով, որոտմամբ ու փայլատակումներով, այնպես էլ այստեղ, Սիոն լեռան վրա՝ վերնատանը, Սուրբ Հոգին հայտնվեց որոտով, փայլատակմամբ ու հողմով և լցրեց ողջ տունը, ուր նստած էին առաքյալները, և հրեղեն լեզուների բաժանված՝ նստեց նրանց վրա [տե՛ս Գործ. 2.2-3]:
Երկրորդ՝ ինչպես որ այնտեղ ծածկապես Իրեն հայտնեց մարգարեներին, այնպես էլ այստեղ առաքյալներին բացահայտեց Երրորդությունը:
Երրորդ՝ քանի որ մարդիկ չէին կարող արդարանալ հին օրենքով, քանզի նրանց սրտերը հիվանդ էին, Նա մեր սրտերին տվեց նոր օրենքը, որը կարող է արդարացնել ժողովուրդներին ու հեթանոսներին՝ բոլոր նրանց, ովքեր կհավատան Ամենասուրբ Երրորդությանը՝ Հորը և Որդուն և Սուրբ Հոգուն: ....
Ինչո՞ւ Սուրբ Հոգին առաքյալների վրա իջավ երրորդ ժամին:
Նախ՝ որովհետև Ադամից ու Եվայից այդ ժամին վերցվեց Հոգու շնորհը՝ կենդանության շունչը, որ Աստված փչել էր Ադամի երեսին [տե՛ս Ծն. 2.7]. քանզի նա, պատվիրանը խախտելով, զրկվեց շնորհից, ինչպես ասում են վարդապետները. «Երրորդ ժամին օձը հյուծեց ու խաբեց նախամայր Եվայի միտքը»: Ուստի նույն ժամին էլ առաքյալներին պիտի տրվեր նույն Հոգին, որ վերցվեց նախաստեղծից:
Երկրորդ՝ Քրիստոսին խաչեցին երրորդ ժամին [տե՛ս Մարկ. 15.25]: Եվ քանի որ Սուրբ Հոգին խաչի պարգևն է (ինչպես ս. Հովհաննես ավետարանիչն է ասում՝ խաչն իբրև Հիսուսի փառք համարելով. «Տակավին չկար Հոգին, քանզի Հիսուս դեռ փառավորված չէր» [Հովհ. 7.39]), երբ որ կանգնեցվեց խաչը, և Քրիստոս փառավորվեց, այդ ժամին էլ պիտի տրվեր խաչի պարգևը՝ Սուրբ Հոգին: Այս խորհրդով ենք խաչակնքում մեր դեմքը՝ հիշելով Սուրբ Հոգուն, քանզի Նա խաչով պարգևվեց և այժմ էլ խաչով է իջնում մեզ վրա:
Երրորդ՝ առաքյալների վրա Սուրբ Հոգու իջնելը երրորդ ժամին՝ խորհրդանշում է այն, որ Սուրբ Հոգին մեզ տրվում է երեք պահերի: Նախ՝ երբ ի սրտե զղջում ենք մեղքերի համար, Սուրբ Հոգին իջնում է մեզ վրա: Երկրորդ՝ երբ խոստովանում ենք մեր մեղքերը, Նա իջնում և քավում է դրանք: Եվ երրորդ՝ երբ ապաշխարության գործեր ենք կատարում, Սուրբ Հոգին զորացնում է մեզ ու մեր գործերը հաճելի դարձնում Հայր Աստծուն՝ աղոթքի ընթացքում մեզ համար բարեխոս լինելով անմռունչ հեծությամբ [տե՛ս Հռոմ. 8.26]: Այսպես և բոլոր մյուս գործերում Սուրբ Հոգին զորացնում է և օգնում, քանզի Աստված է, որ հաջողում է մեր մեջ ամեն ինչ՝ կամենալն ու կատարելը, ըստ Իր հաճության [տե՛ս Փլպ. 2.13]: ….
Չորրորդ՝ այս ժամը խորհրդանշում է Սուրբ Երրորդությունը: Ինչպես որ արարչագործության սկզբում արեգակի ստեղծվելուց 3 օր առաջ լույսի գոյանալը [տե՛ս. Ծն. 1.3, 14-19] խորհրդանշում էր պարզ և իմանալի Սուրբ Երրորդությունը, այնպես էլ Սուրբ Հոգու իջնելը երրորդ ժամին խորհրդանշում է Սուրբ Երրորդության 3 անձերը՝ Հորը և Որդուն և Սուրբ Հոգուն: .... Սկզբում Հայրը բացահայտվեց մարգարեներին, որոնք ճանաչեցին Նրան, իսկ Որդուն՝ նվազաբար. և երբ Որդին մարմնացավ, Նրան ճանաչեցին հայտնապես, իսկ Սուրբ Հոգուն՝ նվազաբար. իսկ երբ Քրիստոս համբարձվեց, և Սուրբ Հոգին իջավ առաքյալների վրա, այնժամ հայտնապես ճանաչվեցին Սուրբ Երրորդության անձերը: Ուստի Տերը հրամայեց. «Գնացեք մկրտեցեք նրանց Հոր և Որդու և Սուրբ Հոգու անունով» [տե՛ս Մատթ. 28.19]: Եվ մենք, երբ փառք ենք տալիս Աստծուն, ասում ենք. «Փառք Հորը և Որդուն և Սուրբ Հոգուն»:
Ահա այս է խորհրդանշում երրորդ ժամը, երբ Սուրբ Հոգին իջավ առաքյալների վրա:


Աղբյուր՝ «Գիրք քարոզութեան, որ կոչի Ձմեռան հատոր, արարեալ սրբոյ հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն».
Կ. Պոլիս, 1140, էջ 670-674
(փոխադրությունը գրաբարից՝ Տիգրան Խաչատրյանի)