русский  english    
ԳՐԱԴԱՐԱՆ / ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՀԱՅՐԵՐ / ԸՆՏՐԱՆԻ
Ս. ԴԻՈՆԵՍԻՈՍ ԱՐԵՈՊԱԳԱՑԻ (I դ.) / [ Խորհրդական աստվածաբանության մասին ]
Ս. ԻԳՆԱՏԻՈՍ ԱՍՏՎԱԾԱԶԳՅԱՑ (I-II դդ.) / [ Նամակ եփեսացիներին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՎՈՐԻՉ (240-326) / [ Հատվածներ «Վարդապետությունից» ][ Հատվածներ «Հաճախապատում» ճառերից ]
Ս. ՀԱԿՈԲ ՄԾԲՆԵՑԻ (+338) / [ Հատվածներ «Զգոն» գրքից ]
Ս. ԱՆՏՈՆ ԱՆԱՊԱՏԱԿԱՆ (250-356) / [ Հատվածներ խրատներից ]
Ս. ԵՓՐԵՄ ԱՍՈՐԻ (306-373) / [ Հորդորակ ապաշխարության ][ Զորավոր աղոթք ]
Ս. ԱԹԱՆԱՍ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (295-373) / [ Նահատակության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և չարչարանքների մասին ]
Ս. ԲԱՐՍԵՂ ԿԵՍԱՐԱՑԻ (329-379) / [ Պատասխաններ ճգնավորների հարցերին ]
Ս. ՄԱԿԱՐ ՄԵԾ (301-391) / [ Խորհուրդների ընտրության մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ(347-407) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԿՅՈՒՐԵՂ ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՑԻ (375-444) / [ Հատված եբրայեցիներին ուղղված նամակից ]
Ս. ԵԶՆԻԿ ԿՈՂԲԱՑԻ (մոտ 380-450) / [ Աղանդների հերքումը ]
Ս. ՄՈՎՍԵՍ ԽՈՐԵՆԱՑԻ (մոտ 410 - V դ. վերջ) / [ Թե ինչպես Աստվածամոր պատկերը բերվեց Հայաստան ][ Վարդավառի խորհրդի մասին ][ Ս. Հռիփսիմյանների պատմությունը ]
Ս. ԵՂԻՇԵ ՎԱՐԴԱՊԵՏ (մոտ 410 - մոտ 470) / [ Մարդկային հոգու մասին ][ Տիրոջ չարչարանքների մասին ]
ՀՈՎՀԱՆ ՄԱՆԴԱԿՈՒՆԻ (410-490) / [ Հատվածներ ճառերից ]
Ս. ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ (V-VI դդ.) / [ Փիլիսոփայության սահմանումները ][ Ներբող սուրբ աստվածընկալ խաչին ]
ԱՆԱՆԻԱ ՇԻՐԱԿԱՑԻ (մոտ +686) / [ Մեր Տիրոջ Աստվածահայտնության տոնի մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԻՄԱՍՏԱՍԵՐ ՕՁՆԵՑԻ (+728) / [ Ատենաբանություն ][ Եկեղեցու կարգերի մասին ]
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (մոտ 660-735) / [ Չորս ավետարանիչների մեկնությունը ][ Եկեղեցու խորհրդի մասին ]
ԽՈՍՐՈՎ ԱՆՁԵՎԱՑԻ (մոտ +964) / [ Օգտակար և հոգեշահ խրատական պատգամներ ]
ԱՆԱՆԻԱ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (X դ.) / [ Խորհուրդների մասին ][ Համբերության և խաղաղության մասին ][ Հոգեշահ խրատ զղջման և արտասուքների մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ (951-1003) / [ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ][ Գովեստ սուրբ Աստվածածնին ][ Մատյան ողբերգության ]
ԳՐԻԳՈՐ ՎԿԱՅԱՍԵՐ (+1105) / [ Խոսք ճշմարիտ հավատի և մաքուր, առաքինի վարքի մասին ][ Խրատաշար ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՍԱՐԿԱՎԱԳ (1045-1129) / [ Սրբերի բարեխոսության մասին ][ Խրատաշար ]
ՍԱՐԳԻՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (XII դ.) / [ Ընդհանրական թղթերի մեկնությունը ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ (1102-1173) / [ Թուղթ ընդհանրական ][ Աղոթք Քրիստոսին հավատացող յուրաքանչյուր անձի ]
Ս. ՆԵՐՍԵՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ (1153-1198) / [ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Անառակ որդու առակի մեկնությունը ][ Պատարագի խորհրդի մեկնությունը ][ Ս. Հովհաննես ավետարանչի Ննջման պատմության մեկնությունը ]
ՄԽԻԹԱՐ ԳՈՇ (1120-ական - 1213) / [ Նամակ վրացիներին ուղղափառ հավատի մասին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՅԳԵԿՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Հոգեշահ խրատներ ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱՌՆԵՑԻ (XII-XIII դդ.) / [ Շահավետ և օգտակար խոսքեր բոլոր մարդկանց համար ][ Խրատ կրոնավորներին ]
ՎԱՐԴԱՆ ԱՐԵՎԵԼՑԻ (մոտ 1200-1271) / [ Արարչագործության 7 օրերի մասին ][ Հատված Դանիելի մարգարեության մեկնությունից ]
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ (1230-1293) / [ Եղբայրների միաբանության մասին ][ Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության օրվա մասին ]
Ս. ՀՈՎՀԱՆ ՈՐՈՏՆԵՑԻ (1315-1386) / [ Մարդկային հոգու մասին ]
Ս. ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՎԱՑԻ (1346-1409) / [ Մարդու լինելության մասին ][ Քարոզ Բուն բարեկենդանի մասին ][ Քարոզ սուրբ Զատիկի մասին ][ Քարոզ Սուրբ Հոգու գալստյան մասին ][ Սողոմոնի Առակների մեկնությունը ][ Քարոզ մեղանչական խորհուրդների մասին ][ Քարոզ պահքի և ողորմության մասին ][ Սողոմոնի Երգ երգոցի մեկնությունը ]
ԱՌԱՔԵԼ ՍՅՈՒՆԵՑԻ (XIV-XV դդ.) / [ Մեռոնի օրհնության մասին ][ Ս. Դավիթ Անհաղթի «Փիլիսոփայության սահմանումների» մեկնությունը ][ Ադամգիրք ]





ՍՈՂՈՄՈՆԻ ԱՌԱԿՆԵՐԻ ՄԵԿՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
(հատվածներ)



Իմաստությունը խորհուրդների ընտրությունն է և ճշմարտության զատումը ստից, ինչն առաջ է գալիս խոհեմությունից: Իսկ բուն և կատարյալ իմաստությունը մտքով հպվելն է Աստծուն ու իմացական [բաներին] և դրանց մասին խոկալով՝ [սրտի] տենչը բորբոքելը [դեպի երկինք] և այդ [հոգևոր] հայեցողությամբ բնական զգայարանների հեշտությունն ատելը: Այս իմացությունն են մեզ տալիս մարգարեների և առաքյալների գրքերը: Սրանից զրկված էին հույները: Այս իմացումն է, որ զվարթացնում է հույսով, և հույսը չի ամաչեցնում, քանզի նրա կատարումը անմահությունն է և հավիտենական խնդությունը՝ այս անցավոր կյանքից փոխադրվելով: Այս իմացումը Քրիստոս հավատ է անվանում, և Հովհաննես Աստվածաբանը՝ լույս: ....
Թեպետ Աստծուն ծառայելը այլևայլ բարի գործեր անելն է, սակայն գլխավորապես դա աղոթքն է, որովհետև աղոթքով են սպասավորում Աստծուն: .... Եվ սա է գլուխը բոլոր բարիքների՝ կանգնել [Աստծո] առջև և խոսակցել Նրա հետ: Այսպիսի առաքինությունը մեզ մղում է իմանալի հոգով հայել Աստծուն և Նրանից հայցել ճշմարիտ բարիքների պարգևները: .... Եվ սա է սկիզբը զգոնության, որը [մտքի] հանդարտությունն է՝ [ծնված] բանականության դաստիարակությունից, և այն սկզբնավորվում է ճշմարտապես աղոթող հոգում: Քանզի վեճն ու հակառակությունը, չար նախանձը և սրտնեղությունը զրկում են միտքը աղոթքի լույսից, ուստի [այն], անհրաժեշտաբար զգոնանալով, նման բաները վանում է իրենից, որպեսզի չխավարի [աղոթքի] այն վայելչագույն հայեցողության [նկատմամբ]: ....

Դևերն ամեն կերպ հետապնդում են արդարներին՝ մարտնչելով ու չափից դուրս կռվելով նրանց դեմ: Արդ, համբերելով այս ամենին և պարսպված մնալով չար խորհուրդների հարձակման դեմ, միտքն ավելի է լուսավորվում արդարության մեջ և բոլոր բարիքների ճանապարհներում: Քանզի [մեր] ախոյանի զենքերն են կրքերը գրգռող անօրինությունները և եղբայրների հանդեպ չարությունը, նախանձն ու բարկությունը, որոնց դեմ ժուժկալությամբ մրցելով՝ առավել զորանում ենք ողջախոհության, հեզության, անբարկության և բոլոր բարի ընթացքների մեջ: Եվ այս պատճառով Աստված թույլ տվեց սատանային մրցել մեր դեմ, այսպես Հոբն ավելի պայծառացավ փորձությունների մեջ, քան՝ բարեկեցության: ....

Երանի՜ նրան, ով, թողնելով երկրավոր զբաղմունքները, տքնելով մտքի անընդհատ խոկմամբ, անթարթ նայում է, թե ինչ կա երկնքից ավելի վեր, և զգալիի միջոցով հավատում է իմանալիին: .... Եվ այս խոկման մեջ իր զգայարանները պահում է աշխարհի ցնորքներից ու հեշտություններից [և] անզեղջ խնդությամբ զվարթանում այդ հավատով: ....

Ով իմաստուն [և] արթուն միտք ունի, նա զարհուրում է Աստծո արդար դատաստանի սպառնալիքից՝ հավատալով, որ չարիք գործելիս կպատժվի, ուստի և զգաստությամբ խոտորվում է [մեղքից]: Մինչդեռ անզգամը, տեսանելի բաներին ապավինելով, խառնակվում է սատանայի չար խորհուրդների և նրանով լցված մարդկանց հետ՝ արհամարհելով Աստծո դատաստանի վրեժխնդրությունը:


Աղբյուր՝ «Սրբոյն Ներսէսի Լամբրոնացւոյն Մեկնութիւն Առակաց».
ՄՄ ձեռ. 1141, էջ 4բ, 7ա-7բ, 15բ-16ա, 51բ, 79բ-80ա
(փոխադրությունը գրաբարից՝ Տիգրան Խաչատրյանի)